Soğuğa Dayanıklı Çiçekler ve Özellikleri

Kışın bile bahçenizde renklerin solmasına izin vermeyin! Soğuğa dayanıklı çiçekler, mevsimin zorlu koşullarına aldırmadan açarak bahçenize canlılık katacaktır. İşte kışın bahçenizi süsleyebileceğiniz çiçekler ve özellikleri…

Kardelen (Galanthus)

Kardelen kışın ortasında karların erimeye başlamasıyla birlikte toprak altından filizlenen ve bembeyaz çiçekleriyle ilkbaharı müjdeleyen soğanlı bir bitki türüdür. Amaryllisgiller familyasına aittir. Soğuğa olan dayanıklılığı ve erken çiçek açmasıyla bilinir.

Kışın en zorlu koşullarında bile hayata tutunan kardelen, ümit ve yeniden doğuşun sembolü olarak kabul edilir. Beyaz ve zarif çiçekleri karlarla kaplı bir manzarada adeta birer mücevher gibi parlar. Bu nedenle birçok kültürde baharın gelişi ve yeni başlangıçların habercisi olarak görülür.

Özellikleri:

• Çiçekleri beyaz renklidir, ancak bazı türlerde hafifçe sarı veya yeşil tonlar da görülebilir.
• Diğer bitkilere göre çok daha erken çiçek açar. Kışın sonlarına doğru veya ilkbaharın başlarında çiçeklenir.
• Yunan mitolojisinde aşk ve güzellik tanrıçası Afrodit ile ilişkilendirilir. Afrodit'in gözyaşlarından ortaya çıktığına inanılır.
• Kar altında bile yaşamını sürdürebilir.
• Gölgelik veya yarı gölgelik alanları tercih eder.
• Soğanları ayırma yoluyla veya tohumlarla çoğalabilir.

Sümbül (Hyacinthus)

Sümbül, Hyacinthus cinsine ait soğanlı ve otsu bir bitkidir. Güzel görünümleri, çeşitli renkleri ve yoğun, tatlı kokularıyla baharın müjdecisi olarak bilinir. Doğu Akdeniz bölgesine özgü olan sümbüller günümüzde dünyanın birçok yerinde süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir.

Güneşli veya yarı gölgelik alanlarda yetiştirilebilir. İyi drene edilmiş, humusça zengin toprakları sever. Soğanları sonbahar aylarında toprağa ekilir. İlkbaharda çiçek açarlar ve yaz aylarında yaprakları sararıp kurur.

Özellikleri:

• Soğanlı yapısı bitkinin besin ve su ihtiyacını karşılar, kış aylarında bitkinin hayatta kalmasını sağlar.
• Sümbülün rengi, taşıdığı anlamı da etkiler. Mor sümbül kraliyet ve asalet ile ilişkilendirilirken beyaz sümbül saflığı temsil eder.
• Çiçekleri sıkışık salkımlar halindedir ve çok çeşitli renklerde olabilir. Mavi, mor, pembe, kırmızı, beyaz ve sarı gibi renklerde çeşitleri bulunmaktadır.
• En belirgin özelliklerinden biri de yoğun ve tatlı kokusudur. Bu koku birçok insan tarafından hoş karşılanır ve baharın gelişiyle özdeşleştirilir.
• 20-30 cm boyunda olur.
• Uzun ve dar yapraklara sahiptir.

Çuha Çiçeği (Primula)

Çuha çiçeği veya bilimsel adıyla Primula ilkbaharda açan, canlı renkleriyle dikkat çeken, soğanlı veya rizomlu otsu bitki türlerinin ortak adıdır. Primulaceae familyasına dahil edilmiştir. Dünya genelinde yaygın olarak yetiştirilir ve bahçe düzenlemelerinde sıkça kullanılır.

Çuha çiçekleri nemli ve gölgelik alanları tercih eder. Soğuk iklimlere dayanıklıdır ve erken ilkbaharda çiçek açarak doğanın uyanışının ilk işaretlerinden biri olur. Çiçekleri tek tek veya salkım halindedir ve sarı, pembe, mor, beyaz gibi çeşitli renklerde olabilir. Bazı türlerin çiçekleri hoş bir kokuya da sahiptir.

Özellikleri:

• Binlerce farklı çuha çiçeği türü ve çeşidi bulunmaktadır.
• Cilt sorunları, eklem ağrıları ve bazı hastalıkların tedavisinde kullanıldığı bilinmektedir.
• Nektarı sayesinde bal arılarını çeker ve böylece doğal döngüye katkıda bulunur.
• İlkbaharda çiçek açar. Bazı türleri yaz veya sonbaharda da çiçek açabilir.
• Türlere göre değişmekle birlikte 10-30 cm arasında boylanır.

Karanfil (Dianthus)

Karanfil (Dianthus), karanfilgiller familyasında karşılıklı, ensiz ve sivri yapraklara sahip otsu çiçekli bitkilerin ortak adıdır. Kuzey Afrika ve Güney Afrika'da birkaç tür ve Kuzey Amerika'nın kutup bölgesinde D. repens türü olmak üzere esasen Avrupa ve Asya'ya özgü yerel bitkilerdir.  

Karanfiller uzun yıllardır süs bitkisi olarak yetiştirilmekte ve çeşitli renkleri, hoş kokuları ve dayanıklılıklarıyla bilinmektedir. Çiçekleri tek veya birkaç adet bir araya gelerek başak şeklindedir ve kırmızı, pembe, beyaz, sarı gibi birçok renkte olabilir. Bazı türler ise çift renkli veya çizgili çiçeklere sahiptir. Karanfillerin en yaygın özelliklerinden biri de hoş ve tatlı bir aromaya sahip olmalarıdır.

Özellikleri:

• Antik Yunan'da karanfil, aşk ve tutkunun sembolü olarak kabul edilmiştir. Av tanrıçası Diana ile ilişkilendirilir.
• Orta Çağ'da İsa Mesih'in çarmıha gerildiği çivilerin çakıldığı topraktan çıktığına inanıldığı için dini törenlerde kullanılmıştır.
• Karanfilin tatlı ve baharatlı kokusu birçok böceği çeker.
• Bazı kültürlerde yemeklerde baharat olarak tercih edilir.
• Karanfil yağı, antiseptik ve ağrı kesici özellikleriyle bazı geleneksel tıp uygulamalarında yer edinmiştir.

Orkide

Orkide; Orchidaceae familyasına ait, dünyanın en geniş ve çeşitli bitki familyalarından biridir. Binlerce farklı türü bulunur. Egzotik görünümleri, zarif yapıları ve hoş kokularıyla bilinir. Tropikal ormanlardan çöllerdeki kayalıklara kadar dünyanın hemen hemen her köşesinde farklı türde orkideler bulunmaktadır.

Orkidelerin en dikkat çekici özelliklerinden biri çiçeklerinin karmaşık ve özgün yapılarıdır. Bu yapı, farklı böceklerin veya kuşların orkideye özel olarak uyum sağlamasına ve polenleşmeye yardımcı olmasına olanak tanır. Bu eşsiz ahenk, doğanın en etkileyici örneklerinden biri olarak kabul edilir.

Orkideler, yetiştirilmeleri oldukça zor olan bitkilerdir. Her türün farklı bakım ihtiyaçları vardır. Ancak doğru koşullar sağlandığında uzun yıllar yaşayabilir ve çiçek açabilirler. Orkide yetiştiriciliği, sabır ve özen gerektiren bir hobidir.

Özellikleri:

• Binlerce farklı türü ve hibriti bulunmaktadır.
• Mantarlarla simbiyotik bir ilişki kurarak yaşar. Bu ilişki, orkidelerin tohumlarının çimlenmesi ve büyümesi için hayati öneme sahiptir.
• Belirli böcek veya kuş türlerini kendilerine çekmek için özel şekillerde ve renklerde çiçekler oluşturur.
• Beyaz, pembe, mor, sarı, kırmızı gibi birçok renkte olabilir.
• Birçok orkide türü diğer bitkilerin üzerinde yaşayan epifit bitkilerdir. Toprağa kök salmak yerine ağaç kabuklarına veya diğer yüzeylere tutunur.
• Bazı türler hoş kokulu olsa da bazıları kokusuzdur.
• Tropikal ormanlar, çöller, tundralar gibi çok çeşitli yaşam alanlarında bulunabilir.

Şebboy (Matthiola incana)

Şebboy, geceleyin yaydığı yoğun ve tatlı aromasıyla tanınan otsu bir bitki türüdür. Bu özelliği sayesinde "gece kokusu" anlamına gelen Farsça kökenli adını almıştır. Beyaz, pembe, mor veya sarı renkli çiçekleri ile bilinir ve bahçe düzenlemelerinde sıkça tercih edilir.

Şebboy çiçeği hem görüntüsü hem de kokusu ile insanları kendine hayran bırakır. Çiçekleri sıkışık salkımlar halindedir ve bitkiyi tamamen kaplayacak kadar yoğun olabilir. Bu yoğun çiçeklenme, şebboye bahçelerde ve saksılarda oldukça gösterişli bir görünüm kazandırır. Şebboyun kokusu çevreyi hoş bir aroma ile doldurur.

Özellikleri:

• Yaklaşık 3700'e yakın çeşidi ve 30 kadar cinsi bulunan oldukça geniş bir bitki ailesine aittir.
• Bazı kültürlerde geleneksel tıpta kullanılmıştır. Sakinleştirici ve rahatlatıcı etkileri olduğu düşünülür.
• Farklı yörelerde farklı isimlerle anılır. "Gece yasemini" olarak da adlandırılır.
• Bal arılarının en sevdiği besin kaynaklarından biridir.

• Türlere göre değişmekle birlikte 30-60 cm arasında boylanır.
• İlkbahardan sonbahara kadar uzun bir süre çiçek açabilir.

Hercai Menekşe (Viola tricolor)

Hercai menekşe, menekşegiller (Violaceae) familyasından otsu bir bitkidir. Renkli ve gösterişli çiçekleriyle bilinir. Adını, farklı renklerde çiçeklere sahip olmasından alır. Mor, mavi, sarı ve beyaz renklerin bir arada olduğu çiçekleri ile bahçelerde ve doğada sıkça karşılaşılır.

Hercai menekşe aynı zamanda tıbbi özellikleriyle de öne çıkar. Geleneksel tıpta cilt rahatsızlıkları, solunum yolu sorunları ve bazı iç hastalıkların tedavisinde kullanılmıştır. Bitkinin yaprakları, çiçekleri ve tohumları şifa amaçlı olarak toplanır.

Özellikleri:

• 10-30 cm arasında boylanır.
• Bazı türlerinin öksürük, boğaz ağrısı ve cilt sorunları gibi rahatsızlıkların tedavisinde kullanıldığı bilinmektedir.
• Kalp şeklinde veya oval, kenarları dişlidir.
• Bir veya iki yıllık olarak yetiştirilir.

Siklamen (Cyclamen)

Siklamen veya halk arasında bilinen diğer isimleriyle tavşankulağı ya da buhurumeryem, Primulaceae (Çuhaçiçeğigiller) familyasından Cyclamen cinsini oluşturur. Yaşam alanı orman açıklıkları ve kayalık alanlar olan çok yıllık yumrulu bir bitki türlerinin ortak adıdır.  

Sonbahar ve kış aylarında çiçek açar. Bu özelliği sayesinde diğer birçok bitkinin dinlendiği dönemde bahçelere ve evlere renk katar. Kalp veya böbrek şeklindeki yaprakları ve aşağı doğru sarkan zarif çiçekleri ile dikkat çeker. Çiçekleri beyaz, pembe, kırmızı veya mor renklerde olur.

Özellikleri:

• Bazı türleri hoş bir kokuya sahiptir.
• Yaz aylarında dinlenme dönemine girer. Yaprakları sararıp dökülür ve bitki dinlenir.
• Bazı bölgelerde "domuz kulağı" olarak da adlandırılır.

Yılbaşı Çiçeği (Schlumbergera)

Yılbaşı çiçeği olarak bilinen bitki türü kış aylarında çiçek açması ve yılbaşı dönemine denk gelmesi nedeniyle bu ismi alır. Bu dönemde evlerimizi ve ortamları renklendirerek yılbaşı ruhunu yansıtan önemli süsleme unsurları haline gelir.

En bilinen türlerinden biri kokina veya bilimsel adıyla Euphorbia pulcherrima'dır. Kırmızı, pembe veya beyaz renkteki brakte (çiçek zarı) yapraklarıyla dikkat çeken kokina, yılbaşı sofralarının ve dekorasyonların vazgeçilmezidir. Diğer popüler yılbaşı çiçekleri arasında nergis, orkide, çiçekli saksı bitkileri ve kaktüsler de yer alır.

Özellikleri:

• Çoğu kültürde mutluluk, başarı ve yeni başlangıçları simgeler.
• Doğru bakım koşulları sağlandığında yıllarca yaşayabilir ve her yıl çiçek açabilirler.
• İç mekan bitkileri olduğu için özel bakım gerektirmezler.

Yılbaşı çiçeklerinin önemi sadece estetik değeriyle sınırlı değildir. Kışın ortasında açan canlı renkleri, uzun ve karanlık kış günlerinde insanlara umut ve neşe verir. Ayrıca yılbaşında sevdiklerimize hediye olarak da sıkça tercih edilirler.

Bakımı ise türüne göre değişmekle birlikte genel olarak ılıman sıcaklık, bol ışık ve düzenli sulama gerektirir. Özellikle kokina direkt güneş ışığından korunmalı ve toprağı nemli tutulmalıdır. Yılbaşı çiçekleri yılın diğer zamanlarında da yetiştirilebilir. Fakat kış aylarında çiçek açan türler yılbaşı haftasına özel bir anlam taşır.