Sardunya çiçeği, günümüzde sıkça karşılaştığımız, bahçelerimizi ve balkonlarımızı süsleyen, sevilen bir bitki olsa da kökenleri eski ve ilginç bir geçmişe dayanır. Aslen Güney Afrika'ya özgüdür. 17. yüzyılda Avrupa'ya getirilmiş ve o zamandan beri dünya genelinde popülerliğini korumuştur.
Antik Yunan ve Roma dönemlerinde sardunya çiçeği, sevgi, şefkat, iyi dilekleri ve dostluğu temsil ederken tıbbi amaçlarla da kullanılmıştır. Hatta bazı kültürlerde sardunyanın kötü ruhları uzaklaştırdığına inanılırdı. Bu nedenle evlerin girişlerine veya bahçelere dikilirdi.
Orta Çağ'da ise hastalıklara karşı kullanılan bitkiler arasında yer almıştır. Özellikle solunum yolu rahatsızlıklarına iyi geldiği düşünülür ve bu amaçla çayları hazırlanırdı. Aynı zamanda sardunyanın aşk ve sadakat sembolü olduğuna inanılırdı.
Günümüzde sardunya çeşitli renk ve türleriyle bahçelerimizi renklendiren aromatik kokusuyla da dikkat çeken bir bitki olarak bilinir. Kırmızı sardunyalar tutkulu sevgiyi, pembe sardunyalar gençlik ve masumiyeti, beyaz sardunyalar ise saflığı simgeler. Sardunyaların dayanıklı olması ve kolay üremeleri de popüler olmalarındaki faktörlerden biridir.
Sardunya Çiçeği Özellikleri
Sardunya çiçeği hem görselliğiyle hem de kokusuyla bahçeleri ve balkonları süsleyen popüler bir bitki türüdür. Pek çok çeşidi bulunur, farklı renklerde ve desenlerde çiçeklere sahiptir. Güney Afrika'ya özgü olan sardunyalar 17. yüzyıldan beri dünya genelinde yetiştirilmektedir. Yüzlerce farklı sardunya türü bulunmaktadır. Çeşitleri şu şekildedir:
- Kokulu sardunyalar: Yoğun ve hoş kokuları olan bu türler, yapraklarından elde edilen yağlar için yetiştirilir.
- Regal sardunyalar: Büyük ve gösterişli çiçekleri vardır. Saksıda yetiştirilir.
- Pelargoniumlar: En yaygın sardunya türüdür. Bol çiçek açarlar ve farklı renklerde bulunurlar.
En bilinenleri kokulu sardunyalar, regal sardunyalar ve pelargoniumlardır. Çiçekleri pembe, kırmızı, beyaz, mor ve lavanta renklerindedir. Tek renkli veya çift renkli, düz veya desenli olabilirler. Yaprakları yuvarlak veya kalp şeklindedir. Bazıları tüylü veya kokuludur. Türüne göre 20 cm ile 1 metre arasında değişen boylarda olabilirler. İlkbahardan sonbahara kadar uzun bir süre çiçek açarlar. Sıcak ve kurak iklimleri severler. Bazı türleri soğuk havaya da dayanıklıdır.
Sardunya Bakımı
Sardunya, bahçelerimize ve balkonlarımıza renk katan, hoş kokusuyla da bizi mutlu eden bir bitkidir. Fakat bu güzel çiçeği uzun süre sağlıklı ve canlı tutmak için doğru bakım yapmak oldukça önemlidir.
Sardunyaların temel bakım ihtiyaçları şunlardır:
- Işık: Sardunyalar güneşli yerleri sever. Günlük en az 6 saat direkt güneş ışığı alması, çiçeklenmeyi teşvik eder ve bitkinin daha sağlıklı olmasını sağlar. Öğle sıcağında hafif gölge olması da faydalı olabilir.
- Sulama: Toprağın sürekli nemli olması gerekir, ancak aşırı sulamadan kaçınmak gerekir. Toprağın üst kısmı kuruduğunda sulamak yeterlidir. Kış aylarında sulama sıklığı azaltılabilir.
- Toprak: İyi drene olan humuslu toprakları tercih ederler. Saksı değiştirirken özel olarak hazırlanmış çiçek toprağı kullanabilirsiniz.
- Gübreleme: Büyüme döneminde yani ilkbahar ve yaz aylarında iki haftada bir sıvı gübre vererek bitkinizi besleyebilirsiniz.
- Budama: Solmuş çiçekleri ve kurumuş yaprakları düzenli olarak temizleyerek bitkinin daha güzel görünmesini sağlayabilirsiniz. Ayrıca ilkbahar başında bitkiyi budayarak yeni sürgünlerin çıkmasını teşvik edebilirsiniz.
- Sıcaklık: Sardunyalar sıcak havayı severler. Kış aylarında ise daha serin bir ortamda tutulmaları gerekir. Don olaylarından da korunmalıdır.
- Hastalıklar ve zararlılar: Pas, beyazsinek ve yaprak bitleri gibi zararlılara karşı dikkatli olunmalıdır. Bu tür sorunlarla karşılaştığınızda uygun böcek ilaçları kullanabilirsiniz.
Sardunyaları çelik alarak çoğaltmak ise kolaydır. Sağlıklı bir gövdeden 10-15 cm uzunluğunda bir çelik alarak, alt yapraklarını temizleyin ve nemli toprağa dikin. Çeliklerin köklenmesi için sıcak ve nemli bir ortam sağlayın.
Sardunyanın Faydaları
Sardunya, bahçelerimize renk katan ve hoş kokusuyla bizi mutlu eden bir bitki olmasının yanı sıra çeşitli sağlık faydaları da sunmaktadır. İşte sardunyanın başlıca faydaları:
- Havadaki zararlı maddeleri emerek havayı temizleme özelliğine sahiptir. Kapalı ortamlarda hava kalitesini artırmaya yardımcı olur.
- Hoş kokusu, rahatlatıcı ve stresi azaltıcı etkileriyle bilinir. Aromaterapide sıklıkla kullanılır.
- Yatmadan önce sardunya kokusu almak daha iyi bir uyku çekmenize yardımcı olabilir.
- Sardunyanın antiseptik yapısı sayesinde küçük yaraların iyileşmesine yardımcı olur ve enfeksiyon riskini azaltır.
- Sivrisinek gibi böcekleri uzak tutma niteliğine sahiptir.
- Bazı kültürlerde sardunya çayı sindirim sorunlarına iyi geldiği düşünülür.
Sardunya yapraklarından elde edilen yağ, aromaterapide sıklıkla kullanılır. Cildi nemlendirip yumuşatarak sağlıklı bir görünüm kazandırarak akne ve sivilcelerin tedavisinde de etkili bir çözüm sunar. Ciltteki kızarıklığı azaltarak rahatlatıcı bir etki sağlayan bu yöntemler saç derisini yatıştırarak kepek oluşumunu önlemede de rol oynar. Bunun yanı sıra kas ağrılarını dindirme özelliği ile hem cilt hem de vücut sağlığı için bütüncül bir bakım imkanı sunar.